YAZIN (EDEBİYAT) TÜRLERİ   KISA NOTLAR

Anı (Hatıra) :

Bilim, sanat,politika alanında ün yapmış kişilerin başından geçen olayları anlatan yazılardır.

Biyografi:

Tanınmış kişilerin hayatlarını ve hayatlarındaki önemli dönemleri ön plâna çıkararak başkası tarafından yazılmasıdır.

 

Deneme:

Bir konuda yazarın kişisel düşüncelerini,kesin kurallara bağlamadan, samimi bir dilde ve özgürce anlattığı düz yazıdır.

Makale ve fıkradan farklı olarak bilgi vermeyi amaç edinmez. Denemede yazar kişisel görüşlerini anlatır.Kesin bir sonuca varmaz.

Deneme,söyleşiye benzer fakat söyleşide yazar okuyucu ile konuşurmuş gibi yazar.Denemede ise yazar kendi kendisi ile konuşurmuş gibi yazar.

Fıkra:

Günlük konularda fikir bildirmek amacı ile yazılan kısa yazılardır.Yazar düşüncesini kanıtlamak zorunda değildir.

Güldürücü fıkralarla karıştırılmamalıdır.Güldürücü fıkralar halk hikayecikleridir.

Gezi Yazısı:

             Gezilip görülen yerlerin,tarihi,coğrafi,ekonomik ve kültürel özelliklerini anlatan yazılara Gezi yazısı denir. Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi gezi yazısına örnek olarak verilebilir.

 

Günlük:

Günü gününe yazılan olaylar,duygular,düşünceler ve bunlarla ilgili yorumların,izlenimlerin tarih atılarak yazılmasına günlük  denir.

Günlük ile anı arasındaki en belirgin fark;günlüğün tarih ile yazılmasıdır.Ayrıca günlükte anlatılanlar,anlatanı çok fazla etkilememiş olabilir.Oysa anıda çarpıcı olaylar anlatılır.

Hikaye:

Olayları belli bir plan çerçevesinde yer ve zamana bağlı olarak anlatan kısa yazılardır.Genel hatlarıyla romana benzer fakat romandan kısadır.Hikayede kişiler,romandan azdır ve romanda olduğu gibi olaylar ve kişiler anlatılırken derin ayrıntılara girilmez.

Makale:

Bir konuda okuyucuya bilgi veren ya da bir düşünceyi açıklayan,kanıtlamaya çalışan gazete ve dergi yazılarıdır.

Her konuda makale yazılabilir.

Her anlatımda olduğu gibi;başlık,giriş-gelişme-sonuç bölümleri makalenin de bölümleridir.

Makalede belgelere dayalı,kanıtlayıcı ifade vardır.

Masal:

Yaşanması olası olmayan,kahramanları hayal ürünü ve olağan üstü özellikler taşıyan yazı türüdür.Giriş bölümü ve sonuç bölümü bir tekerleme ile başlar: Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde..........., Onlar ermiş muradına, biz çıkalım...........gibi.

Yer ve zaman yoktur, ya da hayal ürünüdür.

Otobiyografi:

Tanınmış kişilerin hayatlarını ya da hayatlarındaki önemli dönemleri ön plana çıkararak kendileri tarafından anlattıkları yazılardır.

 

Roman: Olayları anlatan yazı türüdür.Hikayenin uzun ve derin anlatım özelliğine sahip türüdür.Yer ve zaman kişilere bağlı olarak ayrıntılı bir biçimde anlatılır.

Söyleşi ( sohbet ):

Yazarın,okuyucu ile sohbet edercesine;senli,benli içten bir ifade ile belli bir konuyu anlatmasıdır.

Yazar fikirlerini ispatlamak çabası içinde değildir.Ama sohbet havası içinde okuyucuya sorduğu soruları kendisi cevaplayarak fikirlerini savunur.